Tactische analyse Feyenoord · Het 'heilige' 4-3-3 is een wassen neus

Feyenoord gaat met een heerlijk gevoel de interlandperiode in. Brian Priske moest het onder analisten en een deel van de supportersschare al ontgelden vanwege de prestaties, maar de recente zeges op Girona (2-3) en FC Twente (2-1) zullen hem en de ploeg goed doen. Maar op basis van welke tactische foefjes heeft Feyenoord die overwinningen behaald?

“We moeten terug naar 4-3-3”, riepen veel Feyenoord-supporters na de matige eerste wedstrijden. Toen Priske op papier zette dat Feyenoord met vier verdedigers, drie middenvelders en drie aanvallers speelde, was het gros ineens een stuk tevredener. Eindelijk af van die 3-4-3!

Maar niets is minder waar. Tijdens de succesvolle wedstrijden tegen Girona FC en FC Twente van afgelopen week had de speelwijze van Feyenoord heel weinig van doen met een klassieke 4-3-3. Inmiddels noemt Priske het weliswaar een 4-3-3, maar lijkt het zowel in balbezit als in balbezit van de tegenstander in niets op een 4-3-3. Zie illustratie hieronder (klik om te vergroten).

Balbezit
Wanneer Feyenoord de bal in de ploeg heeft, opereert het elftal van Brian Priske in een veldbezetting die verdacht veel weg heeft van een 3-4-3, of een 3-4-2-1: de welbekende formatie waar de Deen in Praag successen mee beleefde. 

We zien Bueno zich als linksback hoger op het veld posteren, terwijl Lotomba wat meer terugzakt op de lijn van de centrale verdedigers. Osman zorgt voor breedte aan de rechterkant, waar Paixão naar binnen speelt en een 'vierkantje' op het middenveld maakt. Milambo schuift iets op en speelt wat meer vanaf de rechterkant. Hiermee probeert Feyenoord een overtal te creëren op het middenveld. Zie hieronder ter illustratie (klik om te vergroten). 

De openingsgoal van Feyenoord is een perfect voorbeeld van wat Brian Priske graag van zijn elftal ziet. Je zou het bijna een 'typische 3-4-3-goal' kunnen noemen. Onderstaande video plaatste Priske zelf op zijn Instagram-account: een aanval waar hij als trainer terecht trots op mag zijn. Hierbij mag de rol van Hwang niet onderschat worden. De middenveld ontpopt zich nu al tot dirigent, en herkent hier dat Sem Steijn naar buiten stapt, waardoor de passlijn van Beelen naar Ueda open komt te liggen. Hwang komt meteen onder Ueda, verplaatst de bal richting Bueno, die op zijn beurt met een afgemeten voorzet naar de Japanse spits komt: 1-0.

Verdedigen
In defensief opzicht valt de formatie van Feyenoord ook geen 4-3-3 te noemen. Deze structuur heeft veel weg van een 4-4-2, waarbij de '10', in dit geval Milambo, naast de spits komt en zij zo met z'n tweeën druk kunnen geven op de centrumverdedigers (en soms keeper) van de tegenstander. Arne Slot noemde dit vaak '9-10 druk', doelend op de nummers die gekoppeld zijn aan de posities. Hiermee probeert Feyenoord de tegenstander met twee man naar de zijkanten te dwingen, om ze daar vervolgens op te sluiten. Zie de veldbezetting hieronder ter illustratie (klik om te vergroten). 

Hieronder zien we Ueda en Milambo de centrale verdedigers van FC Twente vastzetten, waarbij Ueda probeert om Twente-keeper Unnerstall onder druk te zetten, terwijl hij de passlijn naar Hilgers probeert af te schermen. 

Priske haalde halverwege de tweede helft Ibrahim Osman naar de kant. Hwang schoof door naar de '10'-positie, Paixão verhuisde naar rechts en Milambo speelde aan de linkerkant. In onderstaand moment is de teamorganisatie van Feyenoord erg goed zichtbaar, Hwang probeert de linkercentrale verdediger van Twente onder druk te zetten terwijl hij de passlijn naar middenvelder Vlap afschermt. Zo heeft Twente geen opties meer om vooruit en over de grond te kunnen voetballen. In de tweede helft ging het druk zetten sowieso een stuk beter; Feyenoord deed dit toen in een hogere intensiteit en slaagde erin om de onderlinge afstanden beperkter te houden. 

Conclusie
In balbezit speelt Feyenoord in balbezit nu tóch het 3-4-3 (of 3-4-2-1) waarmee Priske bij Sparta Praag succesvol was, en wanneer de tegenstander de bal heeft, komt de formatie het dichtst bij een 4-4-2. Deze speelwijze van Feyenoord toont aan dat discussies over systemen en formaties gedateerd zijn. Het hedendaagse voetbal is dusdanig geëvolueerd dat we het moeten hebben over de positionele invulling, en niet over welke naam je het geeft.