Pro Shots
Analyse
Tactische analyse Feyenoord · Het 'heilige' 4-3-3 is een wassen neus
Feyenoord gaat met een heerlijk gevoel de interlandperiode in. Brian Priske moest het onder analisten en een deel van de supportersschare al ontgelden vanwege de prestaties, maar de recente zeges op Girona (2-3) en FC Twente (2-1) zullen hem en de ploeg goed doen. Maar op basis van welke tactische foefjes heeft Feyenoord die overwinningen behaald?
“We moeten terug naar 4-3-3”, riepen veel Feyenoord-supporters na de matige eerste wedstrijden. Toen Priske op papier zette dat Feyenoord met vier verdedigers, drie middenvelders en drie aanvallers speelde, was het gros ineens een stuk tevredener. Eindelijk af van die 3-4-3!
Maar niets is minder waar. Tijdens de succesvolle wedstrijden tegen Girona FC en FC Twente van afgelopen week had de speelwijze van Feyenoord heel weinig van doen met een klassieke 4-3-3. Inmiddels noemt Priske het weliswaar een 4-3-3, maar lijkt het zowel in balbezit als in balbezit van de tegenstander in niets op een 4-3-3. Zie illustratie hieronder (klik om te vergroten).
Balbezit
Wanneer Feyenoord de bal in de ploeg heeft, opereert het elftal van Brian Priske in een veldbezetting die verdacht veel weg heeft van een 3-4-3, of een 3-4-2-1: de welbekende formatie waar de Deen in Praag successen mee beleefde.
We zien Bueno zich als linksback hoger op het veld posteren, terwijl Lotomba wat meer terugzakt op de lijn van de centrale verdedigers. Osman zorgt voor breedte aan de rechterkant, waar Paixão naar binnen speelt en een 'vierkantje' op het middenveld maakt. Milambo schuift iets op en speelt wat meer vanaf de rechterkant. Hiermee probeert Feyenoord een overtal te creëren op het middenveld. Zie hieronder ter illustratie (klik om te vergroten).
De openingsgoal van Feyenoord is een perfect voorbeeld van wat Brian Priske graag van zijn elftal ziet. Je zou het bijna een 'typische 3-4-3-goal' kunnen noemen. Onderstaande video plaatste Priske zelf op zijn Instagram-account: een aanval waar hij als trainer terecht trots op mag zijn. Hierbij mag de rol van Hwang niet onderschat worden. De middenveld ontpopt zich nu al tot dirigent, en herkent hier dat Sem Steijn naar buiten stapt, waardoor de passlijn van Beelen naar Ueda open komt te liggen. Hwang komt meteen onder Ueda, verplaatst de bal richting Bueno, die op zijn beurt met een afgemeten voorzet naar de Japanse spits komt: 1-0.
Verdedigen
In defensief opzicht valt de formatie van Feyenoord ook geen 4-3-3 te noemen. Deze structuur heeft veel weg van een 4-4-2, waarbij de '10', in dit geval Milambo, naast de spits komt en zij zo met z'n tweeën druk kunnen geven op de centrumverdedigers (en soms keeper) van de tegenstander. Arne Slot noemde dit vaak '9-10 druk', doelend op de nummers die gekoppeld zijn aan de posities. Hiermee probeert Feyenoord de tegenstander met twee man naar de zijkanten te dwingen, om ze daar vervolgens op te sluiten. Zie de veldbezetting hieronder ter illustratie (klik om te vergroten).
Hieronder zien we Ueda en Milambo de centrale verdedigers van FC Twente vastzetten, waarbij Ueda probeert om Twente-keeper Unnerstall onder druk te zetten, terwijl hij de passlijn naar Hilgers probeert af te schermen.
Priske haalde halverwege de tweede helft Ibrahim Osman naar de kant. Hwang schoof door naar de '10'-positie, Paixão verhuisde naar rechts en Milambo speelde aan de linkerkant. In onderstaand moment is de teamorganisatie van Feyenoord erg goed zichtbaar, Hwang probeert de linkercentrale verdediger van Twente onder druk te zetten terwijl hij de passlijn naar middenvelder Vlap afschermt. Zo heeft Twente geen opties meer om vooruit en over de grond te kunnen voetballen. In de tweede helft ging het druk zetten sowieso een stuk beter; Feyenoord deed dit toen in een hogere intensiteit en slaagde erin om de onderlinge afstanden beperkter te houden.
Conclusie
In balbezit speelt Feyenoord in balbezit nu tóch het 3-4-3 (of 3-4-2-1) waarmee Priske bij Sparta Praag succesvol was, en wanneer de tegenstander de bal heeft, komt de formatie het dichtst bij een 4-4-2. Deze speelwijze van Feyenoord toont aan dat discussies over systemen en formaties gedateerd zijn. Het hedendaagse voetbal is dusdanig geëvolueerd dat we het moeten hebben over de positionele invulling, en niet over welke naam je het geeft.
Reacties
Maar verder lezen, loont wel degelijk want het is een informatief stuk. Maar de echte waarde ervan is mijns inziens twijfelachtig en wel om twee redenen.
1. De analyse is te veel gebaseerd op de onjuiste aanname dat cijfercombinaties als 4-3-3, 3-4-3 of 4-4-2 een 'systeem' zijn, maar dat is Van Gaaliaanse onzin. Het gaat hier altijd om de veldbezetting van waarUIT wordt gespeeld en niet het systeem waarIN. De zgn opstelling is geen statisch gegeven.
Het systeemidee gaat volkomen voorbij aan de enorme dynamiek van voetbal en de enorme actieradius van spelers. Het is dat aspect dat voetbal juist als kijksport zijn enorme aantrekkingskracht geeft. Er gebeurt veel en dat vele is ook nog eens goed te volgen.
Gevolg van een en ander is dat je gedurende een wedstrijd dus ook nooit een spelsituatie zult terug zien waarin de de posities van de spelers op basis van een vaste veldverdeling zijn bezet. Wellicht met uitzondering van de aftrapmomenten. Het stilzetten van een wedstrijd om vervolgens te beweren dat de positionering van de spelers op dat specifieke moment iets zegt over een standaard gehanteerde veldbezetting of nog onjuister 'het gehanteerde systeem' is dus onzin.
2. De wel degelijk heel interessante analyse is dan ook nog eens te veel gebaseerd op wat er goed gaat en verheft dat dan tot norm. Minimaal zou op een vergelijkbare wijze moeten worden gekeken naar wat er fout gaat in wedstrijden om tot een afgewogen oordeel te komen maar dan nog blijft veel van het onder punt 1 genoemde geldig. Belangrijker de wenselijkheid van het loslaten van de aanvankelijke 3-4-3 veldbezetting (waar dus vanUIT werd gespeeld en niet IN!) lag vooral op de zichtbare chaos die er met name achterin bij Feyenoord heerste in de wedstrijden waarin met 3 'pure' verdedigers werd gespeeld. Denk aan het nuchtere commentaar van Kenneth Perez na de JC-schaal die de Feyenoord-verdedigers vergelijk met verkeersagenten die iedereen om hen heen een kant op stonden te dirigeren.
Ten slotte leidt de eenzijdige focus er ook toe dat er nauwelijks oog is voor wat er structureel misgaat, bv het gebrek aan bruikbare ballen voor de centrumspits in en om het zestienmeter gebied of de matige verdedigende kwaliteiten van de (beschikbare) vleugelverdedigers. Ja, het eerste doelpunt was het gevolg van een prima aanval maar het aantal prima aanvallen is onveranderd akelig gering.
Zal deze selectie kwalitatief minder zijn dan die van de afgelopen twee seizoenen, en daar lijkt het op, dan zou de vergelijking met het eerste Slotseizoen toch realistischer mogen zijn. Maar de overtuigende manier waarop er toen vrijwel consequent druk gezet werd (over het hele veld), hebben we nog niet gezien. En over de interlandbrak heen kijkend moet dat direct anders zijn in de daarop volgende wedstrijden om te voorkomen dat we een spek en bonen-seizoen gaan beleven waarin alle zeilen moeten worden bijgezet om ons te plaatsen voor de Conference League.
De buitenspel-regel is dan al even afgeschaft en de doelen zijn gewisseld met de dug-outs. En dat is niet voor niets want technische staf en wisselspelers werden steeds agressiever naar elkaar tijdens wedstrijden.
De stadions zijn niet groter maar juist kleiner geworden en worden bevolkt met uitsluitend journalisten, vloggers en influencers. Het publiek kan kiezen uit ontelbare social-mediakanalen en zit thuis met VR-bril de wedstrijd te volgen.
Na NEC leek Priske’s kop eraf te gaan. Het is toch best knap om deze twee potjes te winnen van zowel Priske als het team. Je gaat nu veel potjes krijgen waar de top 5/6 tegen elkaar gaat spelen. Zullen dus veel punten worden verspeeld. Zaak om bij te blijven bij de 2e/3e plek, hopelijk na de winter een goede eindsprint. Perfect is het (vooral na Slot) totaal niet, maar wel belangrijk dat we er vol achter gaan staan.
Tot slot blijft het vreemd dat bij aanvallen met slechts 3 verdedigers achter de bal en een blok van 4/6 middenvelders, Feyenoord niet de bal kwijt kan en regelmatig wandelvoetbal toont of de lange (kansloze) bal naar voren hanteert. Misschien wil iedereen te graag naar voren en loopt men daardoor uit positie. Waarschijnlijk waar Priske op doelde dat hij vooral tijd nodig heeft om wat meer structuur/rust aan te brengen in het team.
Het elftal moet snel ingespeeld raken er is genoeg kwaliteit voor de tweede plek.
Verschil met begin van het seizoen is dat hij wel spelers opstelt om te starten vanuit 4 3 3, dat was eerst vanuit 5 3 2 of 5 4 1. Dus 4 verdedigers ipv 5. De type spelers zegt vaak meer dan de formatie op papier.
Als Stengs terugkomt, komt hij erop voor Milambo en niet voor Osman
Als Nieuwkoop terugkomt, komt hij erop voor Osman en niet voor Lotomba
Zelf kijken en nadenken is er niet bij.
Deze mensen denken ook dat Slot vorige seizoenen altijd en overal een klassieke 433 speelde.....
priske is niet geholpen door de transferwindow, de kut interlands en blessures. daarbij hadden wij met zon gemankeerd team wel een relatief zwaar openingsprogramma. ik heb liever almere uit dan sparta uit in die staat zeg maag. en groningen was in het begin natuurlijk ook nog overenthousiast, die uit is ook gewoon net ff wat minder leuk. moeten we ook dan nog winnen, maar het is wel moeilijker. ook vorig jaar kon psv er lekker inkomen met een makkelijk schema trouwens. en dan hebben ze vertrouwen en dat presteren ze ook beter in de grote wedstrijden, terwijl wij dan weer een beetje op eieren lopen (oeps het mag niet fout gaan voetbal...)
Bij ESPN zie ik zelden analyses, alleen maar gelul.