Wieffer: "Het is krankzinnig wat er allemaal met mij is gebeurd"

Mats Wieffer, een wat ingetogen jongen uit het Twentse Borne, groeide het afgelopen jaar uit tot een van de sleutelspelers bij Feyenoord. In een uitgebreid interview met de NRC spreekt Mats Wieffer over zijn ontwikkeling van 'bambi' naar 'Matsquets'.

Het is drie dagen na de verloren strijd om de Johan Cruijff schaal tegen PSV. Wieffer wil er eigenlijk niet te lang op doorgaan, maar zegt nog vier keer dat hij "echt slecht" speelde. Het is wennen, een andere afstemming op het middenveld met Zerrouki in plaats van Kökcu en Timber in plaats van Szymanski. Wieffer moet nu iets verder naar voren spelen en heeft daar moeite mee. Na het prachtige kampioensjaar kende hij voor het eerst tegenslag bij Feyenoord. Voor de camera van ESPN is de ingetogen middenvelder na afloop van een opnieuw ongelukkig optreden tegen Fortuna Sittard (0-0) dan ook niet mild voor zichzelf. "Ik struikel over de bal en ik handel te traag." Aan zelfkritiek geen gebrek, zo ziet ook zijn trainer Arne Slot. "Bij Mats is het glas over het algemeen halfleeg. Iedereen speelt mindere wedstrijden, maar hij accepteert het minder van zichzelf. Hij creëert zelf de onrust."

Te klein
Mats kent een rustige jeugd. Hij is de middelste van drie, en zijn ouders werken in de zorg en het onderwijs. Gedurende zijn jeugd voetbalt hij bij RKSV NEO in Borne. Daar heeft Mats Wieffer het lastig door zijn geringe lengte. Op zijn 16e was hij 1,65m. Hij realiseerde zich toen: nu moet ik een keer gaan groeien, anders wordt het lastig om het eerste elftal te halen. De GGD had bij een gezondheidstest op school vastgesteld dat hij slechts 1 meter 78 zou worden. Zijn vader wist dat dat niet klopte. "Jij wordt langer dan dat. Die late groei zit in de familie. Dat was bij hem en zijn broer zo, net als bij een paar neven. Ondanks zijn lengte staat het talentje altijd op de goede plek. Als spits scoort hij veel, en hij heeft veel gevoel voor ruimte en vrijlopen. Op zijn achttiende, precies zoals zijn vader voorspelde, kwam de groeispurt. "Ik was bang dat ik té lang zou worden. Ik had opeens zulke lange benen. De eerste paar weken kon ik bijna niet voetballen. Gelukkig bleef het bij 1,89m."

FC Twente
Op zijn elfde komt Mats in de jeugdopleiding van FC Twente. Het is niet dat hij hardop droomde van een bestaan als profvoetballer. Hij wilde namelijk altijd bouwvakker worden. Het idee dat hij pas profvoetballer kon worden, ontstaat pas later, wanneer het eerste elftal van FC Twente in beeld komt.  Door zijn fysieke achterstand zit Wieffer vaak op de bank bij de B-junioren, zo aanschouwde ook zijn vader. "Mats was zestien, maar fysiek pas veertien. Er werd altijd voor de sterkere jongens gekozen. Het was spannend of die mocht blijven. Tot opluchting van Mats mocht hij door." Zijn geringe lengte heeft ook voordelen met zich meegebracht. Persoonlijke duels op basis van kracht ging hij niet winnen dus werd Wieffer gedwongen andere oplossingen te zoeken. Hij leerde technisch te spelen, slim positie te kiezen en snel weg te draaien.

Zijn doorbraak bij de Tukkers blijft uit. In het seizoen 2018-2019 mag Wieffer meetrainen en speelt hij slechts zeventien minuten voor het eerste elftal, maar valt na dat jaar toch af. Mats vind dat hij zelf het niveau op de training aankan, maar coach Gonzalo Garcia en technisch directeur Ted van Leeuwen vinden van niet.

Zeurkous
Wieffer kreeg al snel de reputatie van zeurkous binnen de club. "Dat is maar net hoe je het ziet. Ik hield mij als jonge speler niet in met kritiek op tactische en technische zaken, wat dan als irritant kan overkomen. Ik kreeg te horen dat ik 'gewoon' moet luisteren. Terwijl ik wel een beetje kijk had op het spelletje." Wieffer werd teruggezet naar Jong FC Twente en traint apart met een kleine groep, onder wie ook Ramiz Zerrouki. Door zijn onzekere toekomst begint Wieffer in 2019 een studie civiele techniek, maar stopt al na een maand. "Het is lastig combineren. Ik heb thuis de afspraak gemaakt dat ik nog twee jaar vol voor het profvoetbal zou gaan en als dat niet lukt, ga ik studeren."

Transfer naar Excelsior
Wieffer ziet geen perspectief meer bij FC Twente en wil weg. Maar online bestaat hij amper. Clubs kennen hem niet en zien hem, door de pandemie die gaande is, ook niet in actie. Met hulp van zijn broer Rens, ontwikkelt Mats een compilatievideo van wedstrijdbeelden en sturen die op naar meerdere clubs, waaronder Excelsior Rotterdam. Met succes. Coach Marinus Dijkhuizen was zó overtuigd van de beelden dat hij maar bleef bellen.

Bambi
In de zomer van 2022 maakt Wieffer de overstap van stadsgenoot Excelsior naar Feyenoord voor ongeveer een miljoen. De scouts van Feyenoord volgden hem al langere tijd intensief en waren unaniem overtuigd van de middenvelder. "Hij doorziet het spel, heeft het loopvermogen en beschikt over een geweldige mentaliteit." Maar Feyenoord weet ook dat Wieffer nog niet klaar is voor het moderne topvoetbal. Met name zijn bovenlichaam vereist nog veel aandacht. Zijn bijnaam was niet voor niets 'bambi'. De performance-afdeling van Feyenoord stelt een bulk-programma op om meer spierkracht te creëren bij Wieffer. Hij moet veel eten, met name eiwitten, in combinatie met krachtoefeningen. "Na het trainen at ik altijd kip met zalm. Ik moest tussen de 160 en 180 gram proteïne per dag binnenkrijgen."

Slot verlangt een middenvelder die het snelle voetenwerk beheerst en snel de oplossing ziet. In zijn eerste maanden bij Feyenoord had Mats Wieffer het hier moeilijk mee. Tot een paar jaar terug, toen er bij zijn wedstrijden nog nauwelijks publiek was, kon hij anticiperen op het geluid van zijn tegenstander. "Als ik hem rechts hoor komen, draai ik naar links weg, maar dat gaat in De Kuip niet." 

Vaste kracht
"Mentaal wordt er veel van je gevraagd. Je moet alle duels winnen, niet bang zijn voor een foute pass en niet te veel ontzag hebben. Ik ben soms te sociaal. Als Orkun Kökcü heel hard schreeuwde om de bal gaf ik hem de bal, terwijl ik het zelf ook kon". Slot zei dan tegen mij: "Jij speelt ook bij Feyenoord, jij moet dat gewoon zelf doen." Dat de hoofdtrainer zo op Wieffer inpraatte was een signaal. Na een half seizoen met invalbeurten maakt Wieffer zijn basisdebuut in de beker tegen PEC Zwolle. Hij bekroont zijn debuut met een goal en een assist. "Ik wist dat ik het toen moest laten zien. Als je dan twee duels slecht speelt, kan het zomaar afgelopen zijn." De middenvelder, die gehaald is voor de breedte van de selectie, is sindsdien niet meer weg te denken uit de basiself van Feyenoord. Met Wieffer in de basis is Feyenoord na de winterstop een machine, zowel mentaal als fysiek. Na afloop van het kampioensduel tegen Go Ahead Eagles staat hij RTV Rijnmond te woord en kan Wieffer het maar moeilijk bevatten. "Het is allemaal krankzinnig wat er met mij gebeurt." 

Oranje
In maart 2023 maakt Mats Wieffer zijn debuut voor Oranje tegen Gibraltar. Nu is hij ook bij het Nederlandse elftal van vaste waarde. "Het spelen van dit soort grote duels begint te wennen. In het begin dacht ik 'wow dat ik hier sta'. 's Avonds in het hotel zat ik spelletjes te doen met allemaal jongens die ik altijd op televisie zag. Nu vind ik het vanzelfsprekend."

Dit jaar bracht Mats Wieffer veel: basisspeler bij Feyenoord, de landstitel, scoren in de Champions League en Europa League, debuut én scoren in Oranje. "We hebben het allemaal afgevinkt", zegt Wieffer trots. En nu? "Gewoon zo doorgaan."