Zo werkt de blindentribune van Feyenoord: “Speciaal als het moet, normaal als het kan”

Voor iedere Feyenoorder is het elke twee weken het mooiste moment van de week, kijken naar je favoriete club in De Kuip. Maar hoe volg je Feyenoord als je (bijna) niets ziet? Bijna twaalf jaar brengt Feyenoord voor de visueel beperkte Feyenoordfans de wedstrijd levendig in beeld met speciaal commentaar. Daarvoor helpen onder anderen Nigel Koek en Barry den Reijer.

Hand in Hand, het magazine van supportersvereniging De Feijenoorder, liep met hen mee tijdens de wedstrijd Feyenoord-Heracles Almelo. De blinde of slechtziende fans zitten op vak M, op dezelfde zijde als de commentatoren. Ze krijgen een koptelefoon mee waarmee ze het commentaar van Nigel en Barry direct op hun oren krijgen. Wat het werk bijzonder maakt, vertelt Nigel als volgt: “Ik weet precies tegen wie ik praat en waar ze zitten. Hierdoor komen we heel dicht bij onze luisteraars.” In totaal zijn er acht commentatoren die afwisselend en op vrijwillige basis commentaar leveren voor de wedstrijden van Feyenoord.

De voorbereiding 
De werkdag van de commentatoren begint ongeveer anderhalf uur voor de aftrap van de wedstrijd. Nigel en Barry druppelen de perskamer binnen en krijgen een teamsheet met de opstellingen van beide elftallen. Nigel schrijft de opstelling visueel uit. Met naam, plek op het veld en rugnummer. De spelers van Feyenoord kunnen hij en Barry inmiddels wel dromen, maar voor de spelers van Heracles Almelo is er toch wat voorbereiding nodig. Door de opstelling visueel uit te schrijven, weten de commentatoren wie er linksback staat en wie bijvoorbeeld de aanvoerder is. Zo is het makkelijker te onthouden tijdens de wedstrijden. De commentatoren hebben daarnaast een blad vol feitjes over de wedstrijd. Ook met de hulp van de app SofaScore kunnen de commentatoren meer context geven aan de wedstrijd. Deze app updatet in real-time statistieken als gele en rode kaarten.

Nadat de voorbereiding gedaan is, volgt de wandeling naar hun plek op de perstribune. Slechts een paar plekken scheidt hun werkplek van die van Peter Houtman en DJ Bootsy Paul. De koptelefoons gaan aan en de techniek van Gazeti wordt getest. Dit testen ze samen met de begeleiding van de blinden en slechtzienden. Nigel en Barry werken ook met een iPad, waardoor ze tijdens de wedstrijd mee kunnen praten met de herhalingen van doelpunten, grote kansen en overtredingen.

De opkomst
Op het gedrum van de pauken, uiteraard gevolgd door het ‘Hand in Hand’ en het opengaan van de spelerstunnel, begint het verslag van de wedstrijd. Nigel en Barry omschrijven alle acties in detail en maken het zo beeldend mogelijk voor de visueel beperkte Feyenoordfans. Niet alleen omschrijven ze dat de spelers het veld opkomen, maar ook dat Feyenoord in het rood-wit speelt met zwarte broeken en dat Heracles Almelo in het zwart-blauw speelt. En dit zijn nog niet eens alle details die de commentatoren omschrijven. De reclameboarding op de eerste en tweede ring is namelijk rood-wit, terwijl het drie dagen ervoor nog blauw-wit-zwart was van de Champions League. Ook gingen er op vak S een paar groene en witte rookbommen af. Dit vak is rechts naast de tribune voor de visueel beperkten en deze sfeeractie kwam gedetailleerd door via hun koptelefoon.

De wedstrijd
Wanneer de aftrap genomen is, begint het verslag van de wedstrijd. Bijna elke minuut benoemen de commentatoren hoe lang er gespeeld is. Ook is het voor de luisteraars van het commentaar belangrijk om zo gedetailleerd mogelijke omschrijven wat er gebeurt. Dat klinkt onder andere zo:

“Dávid Hancko heeft de bal halverwege de helft van Feyenoord.”
“Roosken van Heracles heeft de bal links voorin.”
“Milambo staat met de bal voor de dugout van Brian Priske.”
“Ingooi aan de overkant van jullie.”

Het uitvak van Heracles was voor de helft gevuld met Heraclieden. Ook dit detail bleef voor Barry en Nigel niet onopgemerkt. “Je hoort nu geluid uit het uitvak. Ze zijn met 450 man en ze springen op en neer.” De wedstrijd tegen de Heraclieden eindigde in een 5-2 overwinning voor Feyenoord. We nemen je mee naar de 4-1 van Dávid Hancko. Dat klonk namelijk zo:

“Dan gaat de corner komen, die komt bij de eerste paal, wordt doorgekopt, maar wordt weggewerkt door Heracles. Dan wordt de bal ingebracht, komt daar de goal aan? Jaaaaaaaa, Hancko! Bij de tweede paal wordt de bal ingebracht door Givairo Read en bij de tweede paal staat dan Hancko klaar om de bal in de andere hoek te plaatsen. Daar heeft Fabian de Keijzer geen antwoord op. We zijn vier minuten onderweg in de tweede helft en we zijn klaar voor vanavond! 4-1 hier in De Kuip.”

Nadat het ‘I Will Survive’ klaar is en de supporters langzaamaan weer gaan zitten, bekomen van de feestvreugde, blijven Nigel en Barry even stil. Peter Houtman kondigt namelijk nog even de doelpuntenmaker aan. Niet alleen bij de doelpunten, maar ook bij de wissels en bij andere mededelingen van onze stadionspeaker, praten de commentatoren niet. Het einde van de wedstrijd nadert. Sommige supporters verlaten wat eerder het stadion. Het is koud, nat, de wedstrijd is gespeeld en de fans gaan op huis aan. Nigel en Barry omschrijven dat De Kuip langzaamaan leegstroomt. Op het laatste fluitsignaal is het tijd voor de commentatoren om afscheid te nemen van hun publiek. Iedereen wordt bedankt voor het luisteren naar het commentaar en ze spreken de hoop uit dat ze de volgende thuiswedstrijd weer afstemmen op hun verslag.

De toekomst
We spraken met coördinator Daniel Schober ook over de toekomst van de tribune. Zo zal deze tribune een andere naam krijgen. “Het zijn niet alleen blinden, dat is de bottleneck van de hele benoeming. We zijn aan het kijken naar een andere benaming. Hier zijn we al een tijdje over aan het nadenken. Het woord ‘blindentribune’ is ten eerste stigmatiserend want dan suggereer je dat er alleen blinden op de tribune zitten en dat is niet zo. Deze dienstverlening is voor veel meer mensen een waardevolle aanvulling op de voetbalbeleving. We zijn aan het kijken naar welke terminologie er internationaal wordt gebruikt. In de afgelopen drie en vier jaar hebben de UEFA en de FIFA dit ook opgepikt en daar staat de blindentribune bekend onder de naam ‘Audiodescripted commentary’. Wij denken nu na over een Nederlandse term hiervoor, ‘audiotribune’. Wij vinden dat iedereen moet kunnen meedoen in het kader van inclusiviteit, daarom is audiotribune een betere term.” “Sinds dit jaar hebben we Gazeti waardoor je stadionbreed naar het commentaar kan luisteren, in plaats van dat je in een vak moet zitten. Dus als je als oudere meneer met je zoontje naar het stadion wil en in een vast vak zit, kan je vanaf die tribune met een headset op de wedstrijd volgen. Dat is veel inclusiever. Het richt zich op ‘speciaal als het moet, normaal als het kan’.” “Gazeti gaat via een link, die je via je smartphone en een headset kunt beluisteren. Dus overal ter wereld kan je naar deze dienst luisteren. Dus ook als je slechtziend bent en thuis zit, zou je de wedstrijd kunnen volgen.” “We hebben nu een systeem dat goed werkt. Daar hebben we veel tijd en energie in gestopt, maar we moeten nog een kleine slag maken en technisch gezien kan dat ook. Daar verwacht ik ook heel veel van. Vergeleken met waar we vandaan komen, hebben we een heel goed product in handen en nu is het aan Feyenoord hoe ze dat op de markt willen brengen.”

Tekst: Maurits Hoek