Een blik op de tactische omslag bij Feyenoord: "We doen wel degelijk dingen anders"

Menig supporter was het misschien al opgevallen, maar Arne Slot heeft in de voorbereiding op dit seizoen gesleuteld aan het spelplan van zijn ploeg waardoor Feyenoord nu een stuk anders speelt dan in het kampioensjaar. Het NRC dook in het verhaal achter die tactische omslag. "Iemand die er niet zo veel verstand van heeft zal denken: ze doen nog hetzelfde. Alleen als je er wat dieper naar kijkt doen we wel degelijk dingen anders."

De reden achter die tactiekwisseling is simpel te verklaren, schetst het NRC: Slot benut zijn spelers op basis van hun specifieke kwaliteiten en vorig seizoen had hij vooral op het middenveld andere spelers tot zijn beschikking. Een van de belangrijkste veranderingen betreft dan ook de 10-positie waar Calvin Stengs afgelopen zomer werd gehaald als vervanger van Sebastian Szymanski.

De Pool, tegenwoordig uitkomend voor Fenerbahçe, is een meester in het drukzetten en floreert in het spel dicht bij het doel van de tegenstander, waarbij hij precies weet waar en wanneer hij voor de goal moet verschijnen. Szymanski moet het dan ook niet per se hebben van zijn opbouwende kwaliteiten, terwijl een verzorgde spelopbouw juist iets is waar Slot veel waarde aan hecht in zijn spelplan. 

Om toch aan de gewenste aanvallende impulsen te komen gaat de focus vooral op de buitenspelers. Zij moeten Szymanski en Santiago Gimenez van aanvoer voorzien. "Toen gaven we tientallen voorzetten in de hoop dat we eindelijk een keer een bal binnenliepen", beschrijft Slot de factor geluk die en rol speelt in die aanpak. Wie de Feyenoord-trainer kent weet dat deze echter het liefst alles onder controle heeft en dus wordt er in de voorbereiding geslepen aan de tactiek: de Rotterdammers moeten "door het midden nog beter worden" om minder "afhankelijk" te zijn van de flanken. 

De kwaliteiten van Calvin Stengs vormen een belangrijke factor in die omslag. De van Antwerp aangetrokken middenvelder is ten opzichte van Szymanski "veel comfortabeler" en bovendien "wil hij ook heel erg graag onderdeel zijn van de aanvalsopbouw".

Naar binnenkomende backs
Een andere omzetting waarmee Slot het spel door de as van het veld heeft bevorderd betreft de verdediging: vleugelverdedigers Lutsharel Geertruida en Quilindschy Hartman spelen deze jaargang voornamelijk aan de ‘binnenkant’ en worden zo met hun goede techniek meer betrokken in het opbouwspel van Feyenoord. Marcus Pedersen, vorig jaar regelmatig basisspeler in De Kuip, is minder gemaakt voor die rol en wordt dit seizoen dan ook verhuurd aan Sassuolo. 

Het foefje, dat de Feyenoord-trainer heeft afgekeken bij het Manchester City van Pep Guardiola, zorgt ervoor dat de bal sneller naar het midden kan worden gespeeld aan als de backs tegen de zijlijn aanstaan. "En tijd is een zeer beperkende factor in het moderne voetbal. Als het dan te langzaam gaat, vind je die ruimte niet meer in het midden."

Bovendien creëert het naar binnen komen van Geertruida en Hartman meer ruimte op de vleugels waarin de buitenspelers kunnen bewegen. "Door de backs wat meer aan de binnenkant te zetten, isoleer je de buitenkant ook minder."

Data-paradox
Volgens Slot hebben de tactische veranderingen ertoe geleid dat zijn ploeg dit seizoen beter speelt dan in het kampioensjaar. "Als je puur praat over het spel aan de bal." Daarin wordt hij gesteund door de data die het NRC heeft opgevraagd bij statistiekbureau Stats Perform. Feyenoord creëert meer kansen, heeft meer balcontacten in het strafschopgebied van de tegenstander en kan ook een hoger expected goals-aantal overleggen.

Daar tegenover staat dat de regerend kampioen minder scoort in de huidige voetbaljaargang. Het wordt door het NRC de "data-paradox' genoemd: Feyenoord speelt beter, maar is minder effectief. Dat gebrek aan scorend vermogen kostte de Rotterdammers de kop in de grote wedstrijden. "Want dan was soms het grinta en gif van Kökçü, Idrissi en Szymanski ook wel eens heel wenselijk", zegt Slot. 

Lange bal
Naast het vaak uitblijven van doelpunten, wat leidde tot verliespartijen in de cruciale wedstrijden, klinkt er onder supporters regelmatig gemor over de ‘trage opbouw’ die Feyenoord zich dit seizoen eigen heeft gemaakt. Op die manier moet de tegenstander worden gelokt tot uitstappen en zullen er ruimtes ontstaan om richting het vijandelijke doel te voetballen.

Ploegen die tegen de Stadionclub spelen stellen zich in op die speelwijze door het midden van het veld druk te bezetten en het Feyenoord zo lastig te maken in de opbouw. Vaak wordt er ook over het gehele veld één op één gedekt, waardoor ervoor wordt gekozen om Timon Wellenreuther de lange bal te laten spelen. Volgens Slot liggen er in een dergelijke situatie namelijk veel ruimte achter de defensie van de opponent. "Dan kan je de bal maar het beste zo snel mogelijk naar onze aanvallers toebrengen." Niet typisch Slot dus, maar ook voor de liefhebber van verzorgd voetbal heiligt het doel van het winnen de middelen.