supporters

Nieuws

Het mysterie van Hand in Hand: “Geen woorden maar daden, leve A.S.V.” (video)

Dennis

Over de ontstaansgeschiedenis van het clublied van Feyenoord doen vele verhalen de ronde. Feyenoord zou niet de eerste voetbalclub zijn waar het lied werd gezongen, het nummer zou Duits zijn en sommigen verspreiden het gerucht dat het clublied voor aartsrivaal Ajax zou zijn gemaakt. Feyenoordsupporter Erik van den Berg deed tien jaar onderzoek naar het ontstaan van het bekendste clublied van Nederland en verfilmde zijn zoektocht in de documentaire Hand in Hand, met dank aan de matrozen. Daarin volgt Van den Berg het spoor naar de oer-versie van Hand in Hand. (Zie de documentaire onder dit artikel, een must see!)

Hand in Hand kreeg letterlijk voet aan wal dankzij de matrozen van de Holland Amerika Lijn. Destijds richten de matrozen van stoomschepen hun eigen sportteams op. Eenmaal aan wal gingen zij dan tegen elkaar spelen. De matrozen van de Holland Amerika Lijn noemden zich de Atlantic Sport Vereniging, afgekort A.S.V. Het was uiteindelijk de dirigent van stroomschip De Volendam, Isé Joëls, die voor hen een eigen nummer maakte, met de tekst: 'Hand in hand, ka-me-ra-den, hand in hand, werkt al-len mee, niet veel woor-den, maar veel da-den, Lange le-ve A.S.V.'

Vermoedelijk hebben de matrozen het lied (alleen het refrein) verspreid toen zij terug aan wal waren. Want al voor de Tweede Wereldoorlog klonk 'Hand in Hand' bij meerdere voetbalclubs in en rond Rotterdam. Alleen veranderden al deze clubs de naam A.S.V. in de naam van hun eigen club. 

Feyenoord
Toen Feyenoord in de jaren zestig eindelijk weer eens kampioen van Nederland kon worden, moest de Rotterdamse rasartiest Johnny Hoes aan het melodietje denken. Het was Hoes die schrijver Jaap Valkhoff belde om er een Feyenoordversie van te maken. Die schreef twee volledig nieuwe coupletten bij het nummer en liet deze inzingen door Jacky van Dam. Pas in 1963, toen Feyenoord voor het eerst grote successen bereikte in Europa, werd Hand in Hand Kameraden massaal door het Legioen omarmd. Het nummer kwam zelfs op stip binnen in de Muziek Expres, de voorloper van de Top 40.

Aartsrivaal
Jaren later pas – in 1966 – dook er een Ajax-versie op van Hand in Hand. Het gerucht dat de oorsprong van het clublied bij de Amsterdamse club zou liggen kan daarmee naar het rijk der fabelen. De versie van de aartsrivaal is destijds opgenomen door volkszanger Johnny Hoes, die het op zijn plaat had gezet. Precies! Dit is dezelfde Johnny Hoes die het initiatief nam voor een Feyenoordversie. Over het opnemen van een Mokumse-versie vertelde Hoes later: “Heb ik dit gedaan? Ik voel mij nu net een NSB’er?”

Duitse
Dan het Duitse mysterie. Leen van der Steen claimde in 1923 op de Rotterdamse boekenmarkt een tweedehands muziekbundel te hebben gekocht, met Duitse volkswijsjes, kinderliedjes en marsliederen. Op één van die wijsjes zou nu Hand in Hand worden gezongen. Volgens Van der Steen was de uitgever van de bundel Franz Portius en de componist van de muziek Wilhelm Speidel. Doordat de krant Het Vrije Volk het verhaal optekende, is er ruchtbaarheid gegeven aan de eventuele Duitse roots van Hand in Hand. De bundel van Portius en het bladmuziek van Speidel is echter nooit gevonden, ondanks verwoede pogingen van onderzoekers. Daarmee is het bewijs van de Duitse herkomst nooit geleverd.

Met dank aan
Al decennialang zingen Feyenoordsupporters gezamenlijk het Hand in Hand. Daarmee is het lied uitgegroeid tot het meest bekende clublied van Nederland, die vriend en vijand moeiteloos kan meezingen. Daarvoor is dank verschuldigd.

  • Hand in Hand: met dank aan de matrozen
  • Isé Joëls: dank voor je refrein
  • Jaap Valkhoff: dank voor je coupletten
  • Jacky van Dam: dank voor je stem
  • Feyenoordsupporters: voor het omarmen van een iconisch clublied

Delen

Reacties

Mooi artikel! Alles rondom deze club is zo intens veel mooier, interessanter en dramatischer dan bij elke andere club in in ieder geval Nederland. Neem nou die 3-0 afgelopen woensdag. In zo’n ambiance met in de middag nog de overheersende geruchten van ern ontslagen Priske. Dit alles maakt Feyenoord tot zo’n prachtig ongrijpbaar fenomeen
Helemaal eens. Die Priske-geruchten maakte de beleving die avond nog meer bizar, gecombineerd met een fenomenale sfeer en een absoluut onverwachte overwinning
Zeker mooi artikel.
Dat gerucht van het ontslag van Priske vind ik weer niet bij Feyenoord passen, omdat Feyenoord niet gauw een trainer ontslaat. Dan moeten de resultaten en het veldspel echt slecht zijn.
Maar dat uit volle borst hartstochtelijk zingen van Super Feyenoord door 42.000 Feyenoord-supporters was ook indrukwekkend. Er zijn niet veel clubs met een echt eigen clubliederen zoals Niets is sterker dan dat ene woord dat ook is.