In Memoriam • Gerardus 'Puck' van Heel (1904-1984)

18 DECEMBER 1984. Op deze dag in 1984 overleed Feyenoordicoon Gerardus Henricus ‘Puck’ van Heel op een leeftijd van 80 jaar. De voormalige middenvelder speelde van 1923 tot 1940 in het eerste elftal van Feyenoord en geldt als een van de beste voetballers in Nederland in de periode vóór de Tweede Wereldoorlog.

Van Heel werd geboren op 21 januari 1904 en groeide op in de straten van Rotterdam-Zuid. Daar legde hij de basis voor zijn fabelachtige techniek en atletische stijl van voetballen. Vanwege zijn geringe lengte kreeg hij daar als bijnaam ‘Puck’, een naam die hij altijd is blijven voeren. Op zijn twaalfde werd hij lid van Feyenoord, de club die hij zijn hele leven trouw zou blijven.

Sensationeel debuut
Het talent van Van Heel wordt in 1923 beloont met zijn debuut in het eerste elftal van Feyenoord. Tot de basisspelers behoort hij dan niet direct. Daar komt op een uiterst bijzondere manier verandering in, wanneer hij geselecteerd dreigt te worden voor Oranje. Het is Karel Lotsy, voorzitter van de keuzecommissie van het Nederlands Elftal, die hem met Feyenoord 2 in actie ziet tegen DFC en overtuigd raakt van zijn kwaliteiten. Lotsy laat hem meedoen in een testwedstrijd met de Zwaluwen, dat destijds dienst deed als voorportaal van het grote Oranje. Van Heel pakt zijn kans.

Dat Van Heel als tweede elftalspeler voor de nationale ploeg dreigt te worden uitgenodigd, doet iets met de hiërarchie bij Feyenoord. Cor van der Velde is op dat moment de linkshalf van Feyenoord en besluit vrijwillig een stap terug te doen, om daarmee ruimte te maken voor Van Heel. Van der Velde wilde het opkomende talent en zijn gedoodverfde opvolger niet langer in de weg staan. Op 19 april 1925 debuteert de dan 21-jarige Van Heel voor het Nederlands Elftal tijdens de met 4-1 verloren uitwedstrijd tegen Zwitserland. Na zijn eerste minuten voor Oranje wordt hij een vaste waarde bij zowel Feyenoord als het nationale team. Van Heel komt tot 64 interlands, waarmee hij tot eind jaren zeventig recordhouder van Oranje zou zijn.

Boegbeeld
Voor Feyenoord speelt Van Heel uiteindelijk maar liefst zeventien jaar in het eerste elftal. Daarin komt de middenvelder in totaal tot 322 competitiewedstrijden en 43 doelpunten. In zijn debuutseizoen wint Feyenoord haar eerste landstitel, wat later de opmaat blijkt naar een sportieve revolutie. De hegemonie van het traditionele Sparta wordt doorbroken en de club van Rotterdam-Zuid zou uitgroeien tot één van de grootste en meest invloedrijke voetbalclubs van Nederland. 

Puck van Heel ontwikkelt zich gelijktijdig tot boegbeeld van Feyenoord. Onder zijn leiding behalen de Rotterdammers tussen 1925 en 1939 elf afdelingskampioenschappen, vijf landstitels en wint het twee keer de KNVB Beker. Van Heel wordt dan ook gezien als één van de grootste Feyenoorders en spelers van Oranje in zijn tijd.

Eerste paal
Van Heel is jarenlang aanvoerder van de club en mede vanwege zijn belangrijke inbreng wordt hem gevraagd om de eerste paal van het nieuw te bouwen stadion te slaan. Op 22 juli 1935 trekt de populaire speler aan de touwtjes, waarna de hei-installatie de eerste paal in de drassige Rotterdamse grond slaat. De bouw van Stadion Feijenoord is daarna officieel begonnen. 

Openingswedstrijd
Het boegbeeld van Feyenoord is er anderhalf jaar later ook bij wanneer het nieuwe stadion wordt ingewijd met een vriendschappelijk duel tegen het Belgische Beerschot. Van Heel is op 27 maart 1937 een van de elf Feyenoordspelers die aan de aftrap verschijnen van de officiële openingswedstrijd van Stadion Feijenoord. Met 37.825 toeschouwers op de tribunes, winnen zij in de stromende regen met 5-2. 

Werken
In de tijd van Van Heel bestond betaald voetbal nog niet. Voetballers speelden wedstrijden op vrijwillige basis en ook een sterspeler als Van Heel moest naast het voetbal een baan bestieren om rond te komen. Zo werkte hij als arbeider in een margarinefabriek, als vertegenwoordiger van de kolenhandel van Feyenoordvoorzitter Cor Kieboom en als sigarenhandelaar.

Op 36-jarige leeftijd neemt Van Heel op 2 mei 1940 afscheid als actief voetballer. Na zijn carrière wordt hij uitbater van een café en daarnaast oefenmeester in het amateurvoetbal bij clubs als Fortuna Vlaardingen, SSS uit Spijkenisse en Flakkee. 

Eerbetoon
Nog in zijn tijd als actieve speler wordt Van Heel door Feyenoord benoemd tot lid van verdienste. In 1964 besluit de KNVB hem eveneens te eren, dit keer voor zijn grote bijdrage aan het Nederlandse voetbal. De voetbalbond benoemt de oud-aanvoerder van Oranje tot Bondsridder. Ook de stad Rotterdam ziet zijn positieve maatschappelijk bijdrage en kent hem in 1979 de 'Wolfert van Borselenpenning' toe. Tot slot wordt een zaal in Stadion Feijenoord naar hem vernoemd, opdat het Feyenoordicoon nooit wordt vergeten.

Op 18 december 1984 komt de dan 80-jarige Puck van Heel in het Rotterdamse verpleeghuis Simeon en Anne te overlijden.