Tegenstanders UEL • Een tumultueuze erfenis van Steaua Boekarest

Op donderdag 11 december reist Feyenoord af naar de Roemeense hoofdstad Boekarest voor het uitduel tegen FCSB. De afscheiding van de gevallen Oost-Europese grootmacht Steaua Boekarest is verwikkeld in een bitter conflict dat voorlopig geen oplossing lijkt te kennen. Sterker nog, de spanningen lopen alleen maar op.

Steaua, Europees Cup-winnaar in 1986, werd opgericht in 1947 als een legerclub in de beginjaren van het communistische regime van Roemenië. Decennialang domineerde de rivaliteit met Dinamo Boekarest het Roemeense voetbal, maar tegenwoordig is er echter een nieuw conflict.

Er zijn nu twee clubs die aanspraak maken op Steaua's glorie uit het verleden, inclusief de Europa Cup-winst uit 1986. De Roemeense club won destijds in de finale van het grote Barcelona. Verder is de prijzenkast aangevuld met 21 landskampioenschappen en een record van twintig Roemeense bekerzeges.

Het conflict begon in 2017. Dat seizoen werd een club die in de hoogste divisie speelde als Steaua Boekarest door een juridische uitspraak gedwongen de naam op te geven. De club werd FCSB en moest afstand doen van haar historische erfenis. Ze betwisten deze uitspraak tot op de dag van vandaag nog steeds.

In hetzelfde jaar begon een andere Steaua Boekarest, die beweerde de authentieke continuïteit van de oude club van 75 jaar geleden te hebben, een nieuw bestaan in de vierde divisie van Roemenië. Vorig seizoen promoveerde deze Steaua via play-offs naar de tweede divisie. Nu scheidt slechts één divisie hen van FCSB, dat probeerde de opmars van Steaua te saboteren door spelers uit de hoogste klasse uit te lenen aan hun rivalen.

Deze tactiek werd goedgekeurd door FCSB-eigenaar George Becali, een voormalige herder die na de val van het communisme vastgoedmiljardair werd. Hij beschreef het als 'een grapje' en zei: "Ik wilde gewoon om hen lachen." Becali voegde eraan toe: "Zij hebben geen toekomst. Ze moeten hun structuur veranderen, maar dat lukt niet. Die club verspilt staatsgeld voor niets. Ze kunnen geen professioneel voetbal spelen."

Becali’s kritiek heeft een kern van waarheid. Steaua staat onder eigendom van het Roemeense Ministerie van Defensie en volgens de huidige regels is enige particuliere deelname vereist om de volgende stap naar het hoogste niveau te zetten.

Van communisme tot de Europese glorie
Het verhaal van FCSB is nauw verbonden met Roemenië’s turbulente overgang na het dictatoriale bewind van Nicolae Ceaușescu, die samen met zijn vrouw op kerstdag 1989 werd geëxecuteerd.

Tijdens het communistische regime (1945-1989) domineerden Steaua en Dinamo Boekarest het Roemeense voetbal. Ze trokken de beste talenten aan dankzij betere leefomstandigheden, hogere lonen en toegang tot voedselbronnen die anderen slechts konden dromen. Spelers kregen vaak ook toekomstig werk in het leger of de politie beloofd na hun actieve carrière.

In de jaren ’80 begonnen beide clubs ook continentale invloed uit te oefenen. In 1983-84 bereikte Dinamo de halve finales van de Europese Cup, terwijl Steaua twee jaar later de huidige Champions League won door Barcelona in Sevilla op strafschoppen te verslaan. In 1989 bereikte Steaua opnieuw de finale, maar verloor met 4-0 van AC Milan met sterren als Van Basten, Gullit en Rijkaard.

Na de Roemeense revolutie van december 1989, die Ceaușescu’s dictatuur beëindigde, veranderde voetbal ingrijpend. Spelers mochten vrij naar het buitenland transfers maken en staatsgeld in clubs nam langzaam af. In de jaren ’90 moesten clubs hun eigen financiële fundamenten opbouwen.

George Becali en de opkomst van FCSB
In 1998 probeerde Steaua zich te herstructureren, maar de nieuwe eigenaren faalden. De club werd gezien als een financieel zwart gat. George Becali, geïnspireerd door Silvio Berlusconi’s AC Milan, nam in 2003 de leiding over. Onder zijn leiding won de club vijf landskampioenschappen en bereikte vier keer de groepsfase van de Champions League, plus de halve finales van de UEFA Cup in 2006.

In 2017 veranderde alles: de overname uit 2003 werd juridisch ongeldig verklaard. Het eigendom van de merknaam Steaua bleef bij het Ministerie van Defensie. Zo ontstond FCSB, terwijl een gereformeerde Steaua Boekarest opnieuw begon in de amateurdivisies.

Becali, een controversiële figuur die betrokken was bij juridische en politieke schandalen, werd voor sommigen gezien als een obstakel voor FCSB’s vooruitgang. Anderen wijzen juist op zijn investeringen in faciliteiten en spelers. Hij beweert jaarlijks miljoenen te doneren aan orthodox-christelijke goede doelen en ziekenhuizen.

Het heden: twee rivalen, één geschiedenis
Nu zijn er twee Steaua’s: FCSB, dat nog steeds grote delen van de fanbase heeft en het in december opneemt tegen Feyenoord, en het gereformeerde Steaua, dat langzaam terugklimt naar de top. Beide clubs hebben eigen stadions en supportersgroepen, en de historische Ghencea-locatie is een twistpunt.

Fans en oud-spelers zijn verdeeld. Gavril Balint, winnaar van de beslissende penalty in de Europa Cup van 1986, waarschuwt voor gedeeld gebruik van het stadion. Helmut Duckadam, de held van die finale, steunt FCSB. Balint concludeert tot slot: "Vrede leek ooit mogelijk, maar niet meer. Nu hebben we twee verschillende clubs, die juridisch tegen elkaar vechten. Een verzoening is niet meer voor te stellen."