Analyse jaarrekening • Vergoedingssommen

Na analyses over de omzet, het eigen vermogen en het nettoresultaat volgt nu het moeilijkste onderdeel van de jaarrekening. Dat zijn de vergoedingssommen. Uit de reacties maken wij op dat een uitleg hierover op prijs wordt gesteld. Als supporters zien wij maar een beperkt deel van de informatie. Alle details blijven geheim. Dat maakt een analyse over de vergoedingssommen ook enigszins gevaarlijk. Het doel van deze analyse is om uit te leggen hoe de transfers in de jaarrekening worden verwerkt en wat het effect op de bezittingen en het resultaat is. Als bekend wordt gemaakt dat Feyenoord een speler voor 10 miljoen euro verkoopt, dan zal duidelijk worden dat Feyenoord met dat geld geen andere speler van 10 miljoen euro kan aanschaffen. Wij, supporters, hebben soms wel de neiging om zo te denken. Uiteraard volgen ook nog de historische ontwikkelingen die gebaseerd zijn op de feiten en de vergelijking met onze van oudsher grootste twee concurrenten Ajax en PSV.

Uitleg gebruikte grondslagen 
Vergoedingssommen worden op de balans onder de bezittingen geplaatst. Het volgende wordt, in vaktermen, geactiveerd:
- Vergoedingssommen: Dat is het bedrag dat Feyenoord betaalt aan de andere club. Transfermarkt.nl zal dat bedrag vrij reëel hebben ingeschat.
- Hand- en tekengelden: Spelers verdienen aan hun eigen transfer. Regelmatig zien wij ook het verheugende nieuws dat sterkhouders van Feyenoord hun contract verlengen. Ook daar zijn tekengelden mee gemoeid. Bedenk dat zelf opgeleide spelers toch een waarde op de balans hebben.
- Bijkomende kosten inzake spelers en trainers waarmee een bindende overeenkomst is aangegaan: Dat zijn o.a. de zaakwaarnemers die de transfers en de contractverlengingen mogelijk maken. In het seizoen 2022/23 was dat een kostenpost voor Feyenoord van zo'n 7 miljoen euro.

De aanschafwaarde is het totaal van deze drie componenten. Hierop wordt afgeschreven: "verminderd met de lineaire afschrijvingen op basis van de looptijd van de overeenkomst". 

Eergisteren bij onze analyse van het eigen vermogen hebben we een rekenvoorbeeld over Dávid Hancko geplaatst. Wij gingen daarbij uit van een totale aanschafwaarde van grof afgerond tien miljoen euro. Hij tekende in 2022 voor vier jaar. Dus de afschrijving per jaar is dan 2,5 miljoen euro. Die afschrijving vermindert het resultaat. Indien een speler of trainer wordt getransfereerd voor 1 juli is deze gewaardeerd op de opbrengstwaarde. De te factureren opbrengstwaarde wordt opgenomen onder de vorderingen.

De kans is groot dat Liverpool de transfersom van Arne Slot nog geheel of gedeeltelijk moest betalen op 30 juni. Dan staat dat bedrag onder de transfervorderingen. Op de activazijde komt deze post tweemaal voor. Dat geeft ons inzicht in het moment van betaling. Alle transfersommen die binnen een jaar worden betaald, staan onder de vlottende activa. De andere transfersommen staan onder de financiële vaste activa. Op pagina 58 staat een mooie uitsplitsing. Soms moet Feyenoord meer dan 3 jaar wachten totdat de transfersom volledig betaald is. Uit pagina 60 blijkt dat Feyenoord zelf een redelijk snelle betaler is.

Weer terug naar de grondslag van de vergoedingssommen: In geval van een duurzame waardevermindering vindt waardering tegen lagere realiseerbare waarde plaats. Bij tussentijdse contractverlenging van spelerscontracten vindt afschrijving van de nog aanwezige boekwaarde plaats gedurende de resterende looptijd.

Hoe moeten we dit lezen?
Als een speler zwaar geblesseerd raakt en naar verwachting niet meer het oude niveau haalt, dan moet de boekwaarde van de betreffende speler worden verlaagd. Dat verlaagt het resultaat van dat seizoen. Als een speler voor vier jaar wordt aangetrokken voor 8 miljoen euro, dan is de afschrijving 2 miljoen per jaar. Als na twee jaar het contract wordt verlengd met twee jaar, dan is de resterende contractduur opnieuw vier jaar. De boekwaarde was halverwege 4 miljoen euro. De afschrijving per jaar wordt vanaf de contractverlenging 1 miljoen euro.

Verderop in de grondslag komt de term bijzondere waardevermindering nog een keer voor. Voetbal is emotie. Hoe moet hiermee worden omgegaan als een speler die voor veel geld is gehaald, niet aan de verwachtingen kan voldoen? Eén keer uitblinken in een Champions League-wedstrijd of tegen Ajax en alles kan alweer veranderen. Bij een bijzondere waardevermindering wordt daarom geen rekening gehouden met de emoties van supporters.

Feyenoord heeft een bijzondere waardevermindering toegepast in het seizoen 2023/24 van 2,6 miljoen euro. Deze zomer is Ondřej Lingr teruggekeerd naar Slavia Praag. Eerder hebben wij bericht dat het verlies op hem ongeveer 1,8 miljoen euro is. Wij hebben het sterke vermoeden dat de bijzondere waardevermindering grotendeels op hem betrekking heeft.

Verloopstaat vergoedingssommen 
Op pagina 56 staat de verloopstaat van de vergoedingssommen. Feyenoord heeft geïnvesteerd voor 59,3 miljoen euro in het seizoen 2023/24. De aankopen in de zomer 2023 waren Ayase Ueda, Bart Nieuwkoop, Calvin Stengs, Leo Sauer, Luka Ivanušec, Ramiz Zerrouki, Thomas Beelen en Timon Wellenreuther. Deze spelers staan keurig opgesomd op pagina 43 van het jaarverslag 2022/23. Wie de transferbedragen gaat opzoeken op Transfermarkt.nl komt opgeteld uit op 35,3 miljoen euro. In het genoemde jaarverslag staat dat het totaal uitkomt op 39 miljoen euro. Dat is iets meer dan Transfermarkt.nl aangeeft. Het verschil tussen de jaarrekening 2023/24 en het jaarverslag 2022/23 valt te verklaren door de tekengelden, de bijkomende kosten en tussentijdse contractverlengingen. Verder was eind vorig seizoen de transfersom van Brian Priske ca. 1,7 miljoen euro. Alles opgeteld is het een substantieel bedrag. Omdat de investeringen uiteindelijk hoger zijn, vallen ook de afschrijvingen hoger uit.

In het jaarverslag 2023/24 (pagina 41) staat dat voor Anis Hadj Moussa, Julián Carranza, Chris-Kévin Nadje, Jeyland Mitchell, Plamen Andreev, Inbeom Hwang en Jordan Lotomba in totaal 21 miljoen euro aan investeringsverplichtingen is aangegaan.

De aanschafwaarde van de desinvesteringen is 24 miljoen euro en de afschrijving desinvesteringen 20,3 miljoen euro. Per saldo vertegenwoordigden de verkochte spelers en de trainer een boekwaarde van 3,7 miljoen euro op het moment van de uitgaande transfer. Het is niet verwonderlijk dat dit bedrag relatief laag is. Van de verkochte spelers is alleen voor Javairô Dilrosun en Róbert Boženík vrij stevig in de buidel getast (beiden 4 miljoen volgens Transfermarkt.nl), maar Róbert Boženík zal een lage boekwaarde hebben gehad, omdat hij al in 2020 kwam. Javairô Dilrosun zal vermoedelijk het grootste deel van de boekwaarde hebben vertegenwoordigd.

Resultaat vergoedingssommen 
In ieder jaarverslag staat welke spelers na balansdatum zijn verkocht. Volgens Transfermarkt.nl was de transfersom van Mats Wieffer 32 miljoen en die van Lutsharel Geertruida 18 miljoen. De doorverkoop van Crysencio Summerville moet Feyenoord ongeveer 3,6 miljoen hebben opgeleverd. De andere verkopen moeten ca. 1,5 miljoen euro hebben opgeleverd. Alles opgeteld is ca. 55 miljoen euro. Volgens het jaarverslag is het resultaat slechts 45 miljoen euro. Dat verschil kan worden verklaard door o.a. de resterende boekwaarde op de balans, de bedongen doorverkooppercentages en de opleidingsvergoedingen. Mats Wieffer is voor een laag bedrag gekocht van Excelsior, maar zijn aanschafwaarde was deels afgeschreven. Excelsior heeft wel een aardig doorverkooppercentage bedongen. Verder heeft FC Twente een opleidingsvergoeding ontvangen van ruim 3%. Excelsior deelt daar voor 1% in mee.

In het jaarverslag 2022/23 werd met o.a. de verkoop van Orkun Kökçü en Danilo een resultaat op vergoedingssommen voor seizoen 2023/24 verwacht van tussen de 30 en 35 miljoen euro. Later in het seizoen zijn daar de uitgaande transfers van Javairô Dilrosun en Arne Slot bijgekomen. Dat is de reden dat het resultaat van de vergoedingssommen uiteindelijk 39,7 miljoen euro is geworden.
Feyenoord heeft afgelopen winter de selectie niet versterkt. De directie kon dus al berekenen dat de afschrijvingen op ca. 37-38 miljoen euro zouden uitkomen. De directie verwachtte een licht negatief verlies op het resultaat vergoedingssommen (30-35 minus 37-38). Het is een positief resultaat van 1,7 miljoen euro geworden.

Verhuurde en gehuurde spelers 
Afgaande op de teksten in het jaarverslag en in de jaarrekening:
- zijn de salarissen van alle spelers die onder contract staan bij Feyenoord, verwerkt onder Lonen, salarissen en sociale lasten;
- worden de gehuurde spelers die elders onder contract staan verwerkt onder de Overige personeelskosten;
- wordt de post Overige personeelskosten verminderd met de som van de opbrengst van de verhuurde spelers.

In het jaarverslag staat pagina 35 namelijk dat de overige personeelskosten met 1 miljoen zijn afgenomen voornamelijk door toename van de verhuur van spelers en een afname van de kosten ingeleend personeel.

Historische ontwikkeling 
Qua investeringen in de selectie steken de afgelopen twee seizoenen erboven uit. In de seizoenen 2022/23 en 2023/24 was de kwaliteitsimpuls in totaal liefst 124 miljoen euro in de selectie. Daarmee brak Feyenoord met het schrale verleden waarin het de afgelopen twintig jaar slechts tweemaal feest was met grote investeringen. Peter Bosz haalde in het seizoen 2007/08 voor 26,3 miljoen euro oude vedettes binnen die Feyenoord aan de landstitel moesten helpen. Dat geld was niet beschikbaar en moest risicovol worden geleend. In de zomer van 2017 was het geld er wel met het behalen van de Champions League. Martin van Geel probeerde de selectie toen voor 30 miljoen euro te versterken. Door omstandigheden pakte dat verkeerd uit en kostte dat Martin van Geel twee jaar later de kop. In alle andere seizoenen opereerde Feyenoord relatief zuinig op de transfermarkt. In de seizoenen 2010/2011 en 2011/12 moest de hand volledig op de knip en bedroegen de investeringen opgeteld slechts zeven ton.

Na de gedane investeringen van Peter Bosz stegen de afschrijvingen naar 10 miljoen euro. Na afschrijving van de gearriveerde spelers daalde het niveau onder de drie miljoen euro. Sinds het Champions League-seizoen 2017/18 waren de afschrijvingen lange tijd 15 miljoen euro. Inmiddels heeft Feyenoord laten weten dat de afschrijvingen voor het huidige seizoen richting de 45 miljoen euro gaan.

Ten opzichte van veel andere Eredivisieclubs zijn de transferresultaten lange tijd achtergebleven bij Feyenoord. In de seizoenen 2006/07 en 2007/08 boekte Feyenoord goede resultaten dankzij Dirk Kuijt en Royston Drenthe. In de zomer van 2011 wist Martin van Geel Leroy Fer en Georginio Wijnaldum met een bijna aflopend contract nog goed te verkopen. Lange tijd zijn de resultaten voor een grote club als Feyenoord ondermaats geweest. Gelukkig hebben we voor de derde zomer op rij de weelde van een resultaat op vergoedingssommen in de range 39 tot 47 miljoen euro.

Vergelijking met Ajax en PSV 
Voor Feyenoord-begrippen is 124 miljoen euro investeren in de selectie in twee seizoenen tijd vanuit historisch perspectief heel veel geld. PSV en vooral Ajax zijn dit al lange tijd gewend. Daarom was slechts een incidenteel succes zoals in 2017 mogelijk. PSV heeft in de afgelopen twee seizoenen eenzelfde bedrag geïnvesteerd: 120 miljoen euro. Hierbij lag het zwaartepunt op het afgelopen seizoen: 93,5 miljoen euro. Peter Bosz heeft duidelijk meer mogelijkheden gekregen dan zijn voorganger Roger Schmidt. Het bedrag dat Feyenoord en PSV in twee seizoenen ongeveer hebben uitgegeven, heeft Sven Mislintat er afgelopen seizoen doorheen gejaagd met liefst 128,6 miljoen euro. Het seizoen ervoor investeerde Ajax zelfs voor ruim 156 miljoen euro in spelers. Het heeft tweemaal geen plaatsing voor de Champions League opgeleverd.

De boekwaarde van de Feyenoord-spelers per 30 juni 2024 blijft achter bij zowel PSV als Ajax. Dat is in miljoenen euro's 64 versus 79 bij PSV en bijna 153 bij Ajax. De toekomstige afschrijvingen zullen in Eindhoven en Amsterdam meer op het resultaat gaan drukken dan in Rotterdam-Zuid.
In de reacties was het al opgevallen dat Feyenoord tegenwoordig hogere afschrijvingen heeft dan PSV: 37,7 versie 28,5 miljoen euro. PSV heeft veel geïnvesteerd in vier specifieke spelers: Lozano, Schouten, Lang en Pepi. Zij zijn alle vier vastgelegd voor vijf jaren. De afschrijving is daarom 20% per jaar. Feyenoord heeft vijf dure aankopen van de afgelopen drie seizoenen voor vier jaar vastgelegd en moet daarom afschrijven in vier jaar, oftewel 25% per jaar. Dat betreft Dávid Hancko, Quinten Timber, Ramiz Zerrouki en Santiago Giménez. Dat verklaart nog niet volledig het verschil. Zonder de beschikking te hebben over de details is het resterende verschil lastig te verklaren. Bij Ajax schommelt het niveau van de afschrijvingen de laatste jaren tussen de 50 en 60 miljoen euro.