Conclusies uit de data: Doorspelen tot een betere schotkans heeft zin

Feyenoord won zaterdagavond thuis met 3-1 van Volendam. Het werd uiteindelijk nog een moeizame wedstrijd. Een blik op de onderliggende data leert ons drie dingen. De belangrijkste? Doorspelen tot een nog betere schotkans heeft zin.

Het leek na een half uur spelen een makkelijke avond te worden. Feyenoord was volledig dominant en zorgde met de hoge positie van Read, veel positiewisselingen en loopjes voor continue verwarring in de Volendamse defensie. Dat leverde twee goede goals op, en dat hadden er meer kunnen zijn. Uiteindelijk kregen de Rotterdammers het nog onverwacht moeilijk.

Wat valt op als je naar de data kijkt?

Conclusie 1: Doorspelen tot een betere schotkans heeft zin
Feyenoord kwam tot maar liefst 37 schoten, een record in de vijftien jaar dat dit wordt bijgehouden. Daarvan waren er negen op doel. Misschien wel even opvallend: meer dan de helft van de schoten werd geblokt, negentien in totaal. Het kan zijn dat het een bewuste strategie is geweest: eerder schieten. Bijna een derde van de balcontacten in de zestien meter van Volendam leidde tot een schot: twintig schoten uit vierenzestig balcontacten. De andere zeventien schoten kwamen dus van buiten het strafschopgebied.
Schieten heeft zin. “Als je niet schiet, kun je niet scoren,” aldus Feyenoord-smaakmaker Cruijff uit het kampioensjaar 1983-1984. Tegelijkertijd kan het ook waarde hebben om door te spelen tot betere kansen ontstaan. Volgens de data van Flashscore kwam Feyenoord tot een xG van 4,82 (de data willen nog weleens wisselen afhankelijk van de maker) en een expected goals on target (xGOT) van 3,71. De xGOT was dus ruim 1,1 doelpunt lager dan de xG waarde.
Het verschil tussen deze twee datapunten is dat de xG kijkt naar de positie van het schot, inclusief de afstand tot het doel en de hoek van het schot. De xGOT kijkt alleen naar schoten op doel, maar neemt daarin ook mee hoe de speler het schot heeft uitgevoerd. Bijvoorbeeld: wat was de positie van de keeper en andere spelers, en hoe was de plaatsing van het schot? Je zou kunnen zeggen dat de xGOT daarmee een betere inschatting van het aantal te verwachten goals geeft.
Hier heeft Feyenoord dus veel xG waarde verloren. Of anders gezegd: de uitvoering van de schoten was minder dan je op basis van die posities gemiddeld mag verwachten. Wat dat betekent? Het kan dus zin hebben om door te spelen tot een betere kans. Bijvoorbeeld door een speler te vinden die een schotkans heeft waarbij er minder spelers in de baan van het schot staan. Dat kan lastig zijn, zeker tegen een ploeg als Volendam die collectief in een laag blok staat, maar het kan uiteindelijk wel tot meer doelpunten leiden.
Dat moeten de spelers natuurlijk ook niet overdrijven. Want als je te lang blijft doorbreien, kom je misschien tot schoten met een hogere xGOT per schot, maar dan zijn het er simpelweg veel minder, waardoor het totale te verwachten aantal doelpunten juist weer lager is. Het gaat uiteindelijk om de balans: zoveel mogelijk schoten van zo hoog mogelijke kwaliteit.
En bedenk ook: wij kunnen daar achteraf makkelijk over praten, achteroverleunend met de data voor onze neus, maar een speler moet die afweging in een fractie van een seconde maken.

Conclusie 2: Valente eist wederom sleutelrol op
De passmap van de thuiswedstrijd tegen Volendam verraadt opnieuw een centrale rol van Luciano Valente. Hij had de grootste bijdrage aan de xG chain (wie heeft de bal geraakt in de aanloop naar een schot) en nam de meeste progressieve passes voor zijn rekening. Zijn evenknie Timber, die meer vanuit de linkerzone speelde, had een minder centrale rol. Sowieso lag het zwaartepunt van het balbezit aan de rechterkant, waar Ahmedhodžić in de opbouw meer als rechtsback fungeerde, vanuit het driemanschap achterin. Read stond veel verder naar voren, vaak zelfs kort bij de rand van de zestien meter.
Was Valente zo dominant omdat er veel over rechts ging, of ging er zoveel over rechts omdat Valente een dominante rol op zich nam? Waarschijnlijk een beetje van beide. Ook Anis Hadj Moussa werd namelijk veelvuldig gezocht. Hij was dan ook de ontvanger van de meeste progressieve passes.
Wat verder opvalt aan de passmap is hoe hoog op het veld Feyenoord speelde. Dat beeld volgt overigens vooral uit het spel in het eerste bedrijf, aangezien de Volendammers na rust in fases het betere van het spel hadden en meer balbezit.

Conclusie 3: De nieuwe strategie tegen een laag blok biedt hoop
Het grote aantal schoten en kansen leverde Feyenoord een expected goals waarde (xG) op van ruim boven de vier. De winstkans van Feyenoord lag boven de negentig procent. Oftewel: met het vertoonde spelbeeld moet het nogal raar lopen wil je niet winnend van het veld stappen. Dat Feyenoord over de hele wedstrijd bezien ‘slechts’ 54 procent balbezit had, is vooral te wijten aan een zwakke tweede helft.
Op basis van deze data kun je concluderen dat de nieuwe strategie gewerkt heeft. Dus: Read hoog op het veld, opbouw met drie verdedigers, niet te lang treuzelen voor een schot. Niet eerder dit seizoen kwam Feyenoord namelijk tot een zo hoge xG, zelfs niet tegen Heracles, toen Feyenoord zeven doelpunten maakte uit een xG van 2,78. Zo effectief was Feyenoord zaterdag dus helaas niet, maar aan het aantal gecreëerde kansen lag het niet.
En ook al was de tweede helft van Feyenoord een stuk minder, het bleef rustig doorgaan met het creëren van kansen. De helft van de xG kwam na rust tot stand. En dat is hoopvol. Want hoe vaak heeft Feyenoord het niet ontzettend moeilijk gehad tegen ploegen die vanuit een goed georganiseerd laag blok speelden? Dat leidde dan ook regelmatig tot puntverlies. Het grootste probleem in de tweede helft was het aantal mogelijkheden dat Feyenoord weggaf. Volendam kwam zelfs tot negen schoten in totaal, waardoor het toch bijna een half uur ongemakkelijk bleef.
Slaagt Feyenoord erin om het uitstekende spel en de dynamiek van het eerste half uur de hele wedstrijd vol te houden? Dan kunnen we met veel vertrouwen uitkijken naar alle wedstrijden tegen kwalitatief mindere ploegen die de spreekwoordelijke bus parkeren. Feyenoord bouwt nadrukkelijk aan een antwoord.