Handboek Van Persie: de trainer van Feyenoord ontleed – deel 2

In het eerste deel van deze serie omschreef ik Robin van Persie als een analytisch mensen-mens, met een absolute topsportmentaliteit en een focus op ontwikkeling. Dat eerste deel ging over het feit dat hij analytisch werkt. In dit artikel komt het tweede element aan bod: Van Persie is een mensen-mens. De tactische keuzes van de trainer van Feyenoord blijven in deze serie buiten beschouwing. De focus ligt op Van Persie als persoon en als leider. 

Beslissingen versus drijfveer
Op het eerste gezicht lijkt het misschien tegenstrijdig. Want iemand die analytisch werkt, problemen in stukjes hakt, keuzes maakt op basis van feiten en er ook niet voor terugdeinst als dat vergaande gevolgen kan hebben, ook voor bepaalde personen: dat is toch juist géén mensen-mens?
Het helpt om hier twee dingen goed uit elkaar te houden: hoe Van Persie beslissingen neemt, en wat hem drijft. Zijn analytische werkwijze gaat over het eerste: hoe hij tot beslissingen komt en op basis waarvan hij keuzes maakt. Dat verklaart ook waarom hij daar vervolgens ijskoud achter kan blijven staan, zoals je in het eerste artikel las. Maar dat is uiteindelijk niet wat hem drijft als persoon. Iedereen die vorig jaar de uitwedstrijd tegen Twente heeft gezien, weet wat ik bedoel. 

Vaderlijke trots
Aymen Sliti mocht vlak voor tijd, bij een 2-5 voorsprong, zijn officiële debuut maken. Het is een van de jonge talenten waar Van Persie al mee werkte als trainer van Feyenoord O19, onder andere in de Youth League. Sliti scoorde de 2-6, randje buitenspel, maar de goal telde. Met een glimlach zo breed als de Maas en waterige ogen stond de hoofdtrainer twintig seconden lang in zijn eentje onbewogen aan de zijlijn, zichtbaar te genieten van het succes van zijn pupil. Of dat vaderlijke trots was geweest, werd hem achteraf gevraagd. Van Persie antwoordde bevestigend. 

Symboliek
Dit was niet de reactie van een koele analyticus. Zijn glimlach verraadde wat hem uiteindelijk raakt: impact op mensen. Hij geeft er regelmatig blijk van zich goed in te kunnen leven in de dromen en ambities van spelers, zeker van jonge spelers. Hij deinst er dan ook niet voor terug hen te laten debuteren. Leuk detail daarbij is dat hij zich ook gevoelig toont voor symboliek. Zo debuteerde Sliti tegen Twente, zijn eerdere club, Slory tegen Excelsior, de club waar zijn vader zijn Eredivisie-debuut beleefde, en maakte Borges zijn basisdebuut in zijn geboorteland, tegen Braga. Toeval? Wie weet.

Geen vriendjespolitiek
Dat Van Persie een mensen-mens is die sensitief is voor wat mensen drijft, wil niet zeggen dat hij openstaat voor vriendjespolitiek. Integendeel. Het woord dat Van Persie veel gebruikt bij het geven van kansen is “verdienen”. Een speler verdient een basisplek, door keihard te werken én het te laten zien in wedstrijden en op de training.
Hij wordt dus gedreven door betekenis voor anderen, maar dat betekent niet dat hij andere keuzes maakt. Zijn overtuiging is dat uiteindelijk iedereen gebaat is bij maximale ontwikkeling, waar een ander artikel in deze serie over gaat. Als een speler hard werkt, veeleisend is naar zichzelf, elke dag gebruikt om beter te worden en goede keuzes maakt, dan komt hij verder. Hij gunt dat zijn spelers van harte, letterlijk, maar het moet gebeuren op het veld. De positieve impact op mensen is uiteindelijk een onvermijdelijk gevolg van ontwikkeling en prestaties. Er zijn geen sluiproutes naar succes. Van Persie weet dat en wil zijn spelers daarvoor behoeden. 

Gebrek aan empathie?
De Feyenoord-trainer is in zijn periode bij Feyenoord regelmatig een gebrek aan empathie verweten. Maar dat is niet de situatie. Als je een relatie wilt beëindigen en je weet dat dat je je partner veel verdriet gaat doen, dan kun je er alsnog voor kiezen het te doen. Dat is dan geen gebrek aan empathie, maar een keuze gebaseerd op de overtuiging dat het niet gaat werken. Terecht of onterecht. In die context kun je ook de gebeurtenissen met Hartman plaatsen. Die vond dat hij niet voldoende tijd en ruimte kreeg, terwijl Van Persie vond dat hij zich gewoon niet goed genoeg liet zien op het veld, niet voluit ging, én geen commitment gaf. Hartman flirtte openlijk met het idee een transfer te gaan maken. Begrijpelijk natuurlijk, maar dat kan dan ook gevolgen hebben voor het commitment de andere kant op. 

Zelfreflectie
Van Persie toont zich regelmatig sensitief. Niet alleen naar de gevoelens van anderen, maar ook die van zichzelf. Hij is in staat die te zien, en daar iets mee te doen. Zo heb je hem in de afgelopen weken tijdens de persconferentie horen zeggen: “En dan kom ik teveel in mijn boze emotie. En daar ga ik aan werken,” met een brede glimlach er achteraan. Mensen die niet empathisch zijn, kunnen ook niet reflectief zijn naar hun eigen emotie. Andersom is ook waar: iemand die zich reflectief toont over de eigen emoties, die dat scherp kan zien én benoemen, heeft empathisch vermogen. Ook naar anderen.

Onrecht
De trainer van Feyenoord is een principieel persoon. Als je hem ergens gek mee kan maken, dan is het wel met onrecht. Een ‘trigger’, noemde hij het zelf. Met niet oprecht zijn. En hoogst waarschijnlijk ook met dubbele agenda’s en aanverwante capriolen. Dan heb je aan Van Persie echt een slechte. Hij geeft veel, ook gedreven vanuit zijn topsportmentaliteit waar je in een volgend artikel over leest, maar eist ook veel, van zichzelf en van anderen. In elk geval volledige toewijding en oprechtheid. Met verschillen van mening kan hij prima omgaan, zoals past bij een analytische beslisser. Maar iemand die hem, in goed Rotterdams, probeert te naaien? Not so much.

René Hake
Een ander voorbeeld hierbij is zijn relatie met René Hake. De geluiden in de media bij ongebruikelijke beslissingen is dan vaak: Van Persie luistert niet naar Hake. De aanname daarbij is dan dat Van Persie een idioot is, die bizarre ideeën heeft en rare beslissingen neemt. Denk aan de aanvoerdersband voor Steijn of de zeven wissels tegen Braga. En dat Hake hem gewaarschuwd heeft dat niet te doen, verstandig als hij is, waar Robin ‘ik-weet-het-beter’ van Persie vervolgens niks mee deed. 
Als dat de situatie was geweest, dan was Hake lekker als hoofdtrainer bij Twente aan de slag gegaan. Veel waarschijnlijker is dat de twee een erg goede werkrelatie hebben. Dat Hake weet dat Van Persie hem als persoon erg hoog heeft zitten en naar hem luistert. Naar zijn argumenten en overwegingen. Wat niet wil zeggen dat hij het er altijd mee eens is. En uiteindelijk hakt Van Persie de moeilijke knopen door. En neemt hij verantwoordelijkheid als het misgaat.

Precies zoals het hoort.