Feyenoord als religie: vereeuwigd op een muur

In de steeg aan de kant van de gele zijde prijkt sinds kort een gigantische muurschildering. We gingen in gesprek met ontwerpers Alwin van den Hoven en Jeroen Ibelings over het maakproces van deze grote muurschildering.

De aanloop 
"Toen we in de coronaperiode de omgeving van De Kuip wilde opfleuren, hadden we als eerste ons oog op deze muur laten vallen. Dat lukte toen niet, dus pakten we twee andere muren. Nu kunnen we toch aan de slag in ‘de steeg’ om het Feyenoord-gevoel uit te dragen."

Zo begon Jeroen ons gesprek over de nieuwe muurschildering bij de gele zijde. Toen een aantal jaar geleden de muurschildering onder het viaduct gemaakt werd, wilde het sfeerteam initieel de steeg aanpakken. Hiervoor kregen zij echter niet alle partijen op één lijn. Alwin vertelt hierover: "De eigenaar van het pand, de Van Herk Groep, had gezegd dat als iedereen die het huurt akkoord is, dan vinden wij het ook prachtig. Dus ga maar langs. Eén persoon in het pand deed moeilijk, dus dat stagneerde. Daarna ging Feyenoord weer voetballen, kwamen er weer sfeeracties."

Jeroen vult aan: Dit jaar werd er steeds meer graffiti op de muur gespoten en werden er steeds meer stickers geplakt. Een van de huurders vond het mooi en van hem mocht het nog meer en nog groter. Dat gaf ons een opening om opnieuw met de huurders te praten. Die zijn uiteindelijk alsnog overstag gegaan."

Aangezien het logo van de club op de muurschildering kwam, wilde Feyenoord zelf ook wat over het ontwerp te zeggen hebben. Echter, de club was deze keer razend enthousiast en het sfeerteam kon daardoor snel aan de slag.

Crowdfunding
Voor het grote spandoek tijdens de kampioenswedstrijd van 2023 zette het sfeerteam onder leiding van Jeroen een crowdfundactie op om het doek te bekostigen. Deze actie was op zijn zachtst gezegd een succes te noemen. Binnen twaalf uur stond de teller al op 100.000 euro. Uiteindelijk werd er rond de 230.000 euro opgehaald. Van dit geld werd niet alleen het spandoek gemaakt en opgehangen, maar kon het sfeerteam veel meer doen. "Het target dat we hadden werd zo snel gehaald en we hadden nog een aantal ideeën achter de hand. Dingen die ons tof leken, waaronder deze muurschildering. Die hadden we op ons lijstje erbij gezet. Die hebben we van het geld betaald, maar ook voor meerdere verbeteringen in de loods waar we verven, is toen allemaal apparatuur aangeschaft. Bijvoorbeeld een verfmachine en we hebben stellingen kunnen bouwen. Het overige geld is daar naartoe gegaan." Zo vertelt Jeroen.

Hoop, geloof en liefde
"De insteek van de muur is het Feyenoord-gevoel. Sommige momenten die erin voorkomen, zoals de Europacup 1, wil je er graag in hebben. De Europacup 1 is wat je ziet van een raam, maar het onderwerp is het gevoel dat het raam met zich meebrengt." Zo omschrijft Jeroen in het kort waar de muurschildering over gaat. 

Hoe ziet de muurschildering er dan precies uit? Eerst even een korte uitleg. Over een breedte van ruim 112 meter en een hoogte van 8 meter zien we zestien glas-in-lood ramen die allemaal een gevoel van Feyenoord laten zien. Op de muur zien we niet alleen de winst van de Europacup 1, maar ook bijvoorbeeld het iconische beeld van Cyriel Dessers die in een gefrustreerd Philips Stadion een goal op zijn kenmerkende manier bij de cornervlag viert. Naast sportieve momenten, vinden we ook pure supportersemotie terug. Zo is een van de ramen een beeld van een treurende supporter na de nederlaag tegen UT Arad. Ook is er ruimte voor het verlies van medesupporters die ons zijn ontvallen.

De zestien ramen worden onderbroken door een groot Feyenoord-logo in het midden van de schildering. Achter de ramen vinden we de woorden ‘hoop, geloof en liefde’ terug. Deze haast religieuze woorden hebben volgens Jeroen een extra betekenis.

"Heel vaak zeggen supporters dat Feyenoord als een soort geloof wordt beleefd. Vandaar de insteek met glasin-lood. Op de achtergrond van de ramen staan in het groot de woorden hoop, geloof en liefde en dat vat het Feyenoord-gevoel samen, als je het ons vraagt."

Alwin vult aan: "Voor mij is Feyenoord een soort religieuze belijdenis. Ik vind het vergelijkbaar met de gang naar de kerk. Ik vond het mooi om dat als hoofdthema te nemen voor deze schildering. Er zit zoveel passie en emotie in en dat hebben we bij voetbal ook heel erg. Als je kijkt naar de mooiste gebouwen in Europa, dat zijn vaak kerken. Dat is uniek voor ons continent. Ik vind dat we dat bij Feyenoord, omdat het zo vergelijkbaar is, ook moeten hebben. We hoeven niet gelijk een gotische kerk naast De Kuip te zetten, maar dit is voetbalcultuur gecombineerd met de ideologie en symboliek die daarachter zit. Dat gaat heel lekker samen, vind ik."

"Wat je vaak in kerken ziet, is dat er niet alleen afbeeldingen van Jezus zijn, maar ook van andere momenten uit die regio. Dit is, vond ik, op het lijf geschreven van Feyenoord. Niemand heeft het ooit op die manier gedaan. Nu begrijp ik ook waarom, omdat het kneiter veel werk is! Maar dit past perfect." Zo besluit Alwin.

Wie denkt dat het nu klaar is met de muurschilderingen, die heeft het mis. Op het gebouw van de klantenservice komen nóg drie ramen. "Wat we uiteindelijk willen, is dat er nog drie nieuwe soorten ramen bijkomen. Het idee is dat als je bij de klantenservice loopt, je aan beide kanten ramen hebt. Een beetje zoals dat ook in de kerk is. Daarnaast hebben we aan de voorkant nog een groot stuk over aan de voorkant, en daar willen we iets speciaals mee doen. We hebben al wel een idee daarover, maar we weten nog niet hoe we dat vorm willen geven."

Het verfproces
Vanaf het eerste idee tot de onthulling op 12 september was het een proces van bijna drie maanden. Van akkoord krijgen tot schoonmaken, maar ook van ontwerpen tot uitvoeren. Op 18 juni is het sfeerteam begonnen om vanuit allerlei verschillende hoeken foto’s te maken van de steeg. Een dag later hadden ze de afmetingen en werd door Alwin het eerste design gemaakt.

Ruim 50 supporters hebben op hun eigen manier bijgedragen aan de totstandkoming van de muur. Per muurschildering zijn er een à twee schilders die de leiding hebben over een raam en elke schilder heeft meegewerkt aan twee à drie ramen. Supporters zonder schildertalent hielpen ook een handje mee. Deze toppers werden door het sfeerteam ingezet om facilitaire zaken te regelen. Denk hierbij aan het netjes houden van de opslag, het verzorgen van eten en noem maar op. | Iedereen heeft zijn of haar eigen kunsten en kwaliteiten", zo verzekert Jeroen. 

Zodra Alwin het design heeft gemaakt, worden ze beoordeeld en gefinetuned. Dit doen ze met een kleine kerngroep. Vaak is het eerste design niet het uiteindelijke design dat we nu zien, maar komen er nog twee herziene versies voordat die daadwerkelijke worden goedgekeurd. Daarna worden lijntekeningen gemaakt.

De vraag die nu blijft is, hoe ga je, nadat de designs goedgekeurd zijn, aan het werk? Alle hulpmiddelen worden gebruikt, zowel handmatig als digitaal. Denk hierbij aan bijvoorbeeld lijnen voor de afmetingen.

Een van de opvallende hulpmiddelen is een VR-bril. Jeroen legt uit: "Dit is een hele nieuwe manier van werken voor ons. De muur moest in een korte tijd gemaakt worden en hij is vrij groot. We hadden gehoopt dat we hem eerder in het seizoen al af hadden. Ook omdat mensen verwachten dat wij sfeeracties verzorgen. Daarom hebben we onszelf wat tijdsdruk opgelegd. We zijn gaan kijken naar oplossingen om de schetsen zo snel mogelijk op de muur te krijgen en daarom hebben we met een VR-bril de hoofdlijnen op de muur geschetst."

"Hoe dit werkt? Je zet een VR-bril op, je ziet dan de omgeving zoals hij is, maar de afbeelding kan je op de muur plaatsen. Zie het als een soort beamerbril. Op die manier trekken we een lijntekening op de muur en hebben we referentiekaders om daarna de muur uit te werken." 

Mede door de tijdsdruk hebben de schilders hard doorgewerkt om de schildering op tijd af te krijgen. "Er is zeven dagen per week, overdag en ‘s avonds aan de muurschildering gewerkt. Behalve als Feyenoord speelde of als er niemand kon. Ook als het weer slecht was, kon er niet gewerkt worden. De eerste twee weken dat we aan het werk waren, was het weer dramatisch en op dit moment (twee weken voor de onthulling, red.) is het ook lastig werken omdat er veel wind staat in de steeg", aldus Jeroen. 

"Gelukkig hebben we een knettergoed sfeerteam met heel veel topvrijwilligers die heel erg goed werk verrichten. Die hoeven we niks meer te vertellen. Hier zit meer prestige in omdat het iets blijvends is. Iedereen hecht er meer waarde aan. Zwaar is hier niet het juiste woord, maar je merkt dat hier meer emotionele druk achter zit", vult Alwin aan.

Dit artikel is geschreven door Maurits Hoek en is afkomstig uit de nieuwste editie van het Hand in Hand-magazine, het blad van Supportersvereniging De Feijenoorder.