Interview (2) • De Ru over Kuip-renovatie “Wij garanderen tijdige oplevering en binnen budget”

Gisteren publiceerde 1908.nl het eerste deel van het grote interview met Nanne de Ru, architect en aanjager van het renovatieplan van De Kuip. Daarin vertelde hij zijn plannen met het onderkomen en de keuzes die zijn gemaakt. Ook lichtte hij toe waarom dit plan wel kansrijk is, na de vele gestrande initiatieven de afgelopen jaren.

Vandaag het tweede en laatste deel, waarin hij ingaat op de kosten en de financiering van de vernieuwde Kuip. De rol van Feyenoord in het geheel komt eveneens aan bod, alsmede de verstandhouding met de aandeelhouders. Ook gaat hij in op de persoonlijke beweegreden om dit project aan te gaan. 

In hoeverre gaat dit plan daadwerkelijk 350 miljoen kosten? Het nieuwe stadion in Feyenoord City ging mede ten onder aan de steeds verder stijgende bouwkosten. “Allereerst is het belangrijk om te benadrukken dat dit een eerste raming is en dat wij het plan samen met Feyenoord verder moeten uitwerken. Maar wat betreft het budget, wij zijn er absoluut van overtuigd dat het voor dit bedrag kan. Zoals je wellicht weet ben ik niet alleen architect maar ook ontwikkelaar en bouwer. Daarom hebben we dit budget dus heel integraal en zorgvuldig kunnen vaststellen. Wij bouwen met ons bouwbedrijf overigens altijd binnen planning en budget. Dat doen we nu ook bij project Baantower in Rotterdam dat nu aanbouw is. Wij hebben een slim en compact bouwmanagement en werkvoorbereidingsteam, en we werken samen met uitstekende bouwpartners, veelal familiebedrijven waarmee we rechtstreekse deals maken. Wij selecteren op kwaliteit, kunde en leveringsbetrouwbaarheid. 

Voor de renovatie van De Kuip werken wij samen met Rotterdamse bedrijven die echt passie voor de club hebben zoals Spindler en RED Bouw. Enerzijds omdat we weten dat die Feyenoord een warm hart toedragen en dus maximale kwaliteit voor een faire prijs zullen maken, anderzijds omdat wij de baten en werkgelegenheid in de regio willen laten vallen. Bovendien zijn het partijen die binnen strakke planningen kunnen werken.”

Klinkt mooi, maar stel dat het tegenvalt? “Het belangrijkste is dat wij van tevoren het project goed uitwerken en engineeren. Dat is de basis van het succes. Dan kunnen wij ook dit project binnen de planning en budgetten opleveren. Iedereen mag ons daaraan houden. Wij zijn bereid dat zwart-op-wit te zetten.”

Waarom kom je met een renovatieplan en geen nieuwbouw? “Allereerst omdat De Kuip een icoon is, met een monumentale bouwstijl en alom geliefd. Die hoort bij Rotterdam. Als je het stadion goed renoveert en blijft onderhouden, dan kan je daar nog heel lang in spelen. Stel je voor dat de burgemeester van Parijs een persconferentie belegt en zegt ‘ die Eiffeltoren staat er nu al zo lang, laten we hem weghalen’. Dat kan toch niet? Zo zie ik dat met De Kuip.

Een nieuw stadion zal ook veel duurder zijn dan deze verbouwing en uitbreiding. En al die kosten moet je dan maken zonder dat er tijdens de bouw en planvorming inkomsten tegenover staan. Dat maakt het simpelweg heel lastig om een nieuw stadion te financieren.”

Als banken zo moeilijk doen, hoe gaan jullie die 350 miljoen dan bij elkaar krijgen? “Dat gaan wij met name via het zogenoemde seat-licensing doen. Je koopt dan een zitrecht van 10 jaar waarbij je de helft van kosten daarvan vooruitbetaald en vervolgens elk jaar 50% van je normale jaarbedrag. Dit heeft als voordeel dat je zowel geld voor de bouw vrijspeelt, maar ook nog steeds inkomsten genereert. Omdat er zoveel extra stoelen komen betekent dit dus ook dat de exploitatie van de stoelen er niet slechter op hoeft te worden. Bovendien liggen de financieringslasten dan dus buiten de club en stadion, namelijk bij degene die de zitrechten koopt. Dit gaan we aanbieden van de goedkoopste plaatsen tot aan de businessseats en alles daar tussenin. Daarmee zouden we in potentie ca. 250 miljoen kunnen ophalen. Gezien de fasering zal de daadwerkelijke financieringsbehoefte per fase kleiner zijn. 

We verwachten dat banken de horecapaviljoens wel willen voorfinancieren en verwachten wij ongeveer 50 miljoen aan extra sponsorinkomsten. Tot slot verwachten wij een participatie van de gemeente als bijdrage aan het verbeteren van de openbare ruimte. We zijn vooralsnog er niet vanuit gegaan dat Feyenoord iets bijdraagt. De vraag is ook of dat nodig gaat zijn.”

Wat wordt de rol van Feyenoord in dit verhaal? “Het is essentieel dat het stadion op maat gemaakt wordt voor de toekomst van Feyenoord. Het voetbaldeel moet ‘state of the art’ zijn. Feyenoord zit aan het stuur en wij werken het plan uit. Ons plan voorziet in het samengaan van stadion en de club, daar zijn we enthousiast over. Dat is goed voor Feyenoord, die moet eigenaar worden zodat alle opbrengsten naar de club vloeien. We willen De Kuip renoveren en er een fantastische machine van maken voor Feyenoord.” 

Om De Kuip volledig in handen te krijgen, is ook de steun van de huidige aandeelhouders nodig. De verstandhouding met hen, is wel eens beter geweest, om het op z’n zachtst te zeggen. Wat zeggen jullie tegen die mensen? “De afgelopen weken denk ik veel na over de betekenis van het woord ‘eenwording’. Dat is een diep gekoesterde wens van alle Feyenoorders denk ik. Het is een proces waarbij iedereen uiteindelijk met elkaar door een deur moet. Ik geloof absoluut niet in polarisering of iemand iets door de strot duwen. Bij een eenwordingsproces is dat al helemaal niet handig. In onze eerste gesprekken me de aandeelhouders werd mij duidelijk dat zij best willen worden uitgekocht, en ook voor een redelijke prijs, maar op een respectvolle manier. Dat betekent vooral dat ze graag een goede langetermijnvisie willen hebben voor het stadion. Dat begrijp ik. Wij hopen dat ons plan daar een rol in kan spelen, in die toekomstvisie. 

Betekent dit dat er een beroep wordt gedaan op hun clubliefde? “Niet alleen. In ons plan is er ruimte om een faire deal met ze te maken. Wij maken namelijk heel veel meer stoelen. Daardoor kan je de aandeelhouders ook een nieuw zitrecht geven, maar dan voor een bepaalde periode, zoals een seat license. 

Wij willen de aandeelhouders vragen om de toekomst van het stadion mogelijk te maken door hun aandeel marktconform te verkopen. Geef die mensen daar op de een of andere manier ook erkenning voor in het vernieuwde stadion, met een dankplaquette bijvoorbeeld. Iets blijvends.”

Hoe schat je de kansen dat je hen meekrijgt? “Wij hebben het plan gepresenteerd aan de VASF (Vereniging Aandeelhouders Stadion Feijenoord, red.). Zij reageerden zeer positief. Hun reactie was: Dit is een top plan, want nu kan ik mijn aandeelhouders zeggen dat er een toekomstvisie is. Als je dan vraagt om het aandeel en het daaraan gekoppelde zitrecht in te leveren, dan weten zij nu ook waarom ze dat doen.”

We kletsen nu al bijna twintig jaar met elkaar over de toekomst van het stadion. Hoelang gaat dit traject duren? “Als iedereen erachter gaat staan, dan moet oplevering voor 2030 zeker lukken. We schatten in dat de planfase ongeveer anderhalf jaar gaat duren, daarna kunnen we snel beginnen. In zes maanden kunnen we het stadion speelklaar maken, zodat de club niet hoeft uit te wijken en de exploitatie door kan gaan. Daarna bouwen we het af.”

Meerdere architecten en bouwers hebben naar een stadionklus gehengeld, vaak ook om er zelf beter van te worden. Hoe zit dat bij jullie? “Wij doen heel veel gave projecten in Rotterdam, maar dit is echt ontstaan vanuit passie. Omdat ik een enorme Feyenoordfan ben, lijkt het mij cool om een bijdrage te leveren aan de vernieuwing van De Kuip voor de komende 100 jaar. Ik doe dit puur voor het behouden van het stadion en voor de club. Ik ben nu ook op een leeftijd dat dit soort projecten bij mij past.

Tot dusver is alles uit eigen zak betaald. Natuurlijk is dit ook prestige voor het bedrijf en uiteindelijk willen we een eerlijke fee voor wat we doen, maar ik hoef er niet per se veel geld aan te verdienen. We nemen zonder problemen genoegen met minder dan gebruikelijk. Dat mogen jullie gerust opschrijven.”